مسئولیت های ناشی از سوء استفاده از حق حضانت و ضمانت های اجرایی آن در فقه امامیه و حقوق ایران

چکیده در بین تمام نهاد ها و سازمان ها، خانواده از اهمیت به سزایی برخودار است. پشرفت و انحطاط هر قوم و ملتی تا حدود زیادی به خانواده مربوط می شود و هیچ جامعه ای نمی‏تواند ادعای سلامت کند، در صورتی که از خانواده سالمی برخوردار نباشد. کودک شکوفه درخت زندگی است و خانواده تأثیر مستقیم و بسیار زیادی در تربیت کودک دارد. دوران کودکی از حساس ترین و سرنوشت سازترین دوره زندگی انسان است. کودک صفحه سفیدی است در دست نقاش، و پذیرنده هر رنگی که بر آن رقم می‏خورد، شخصیت انسان و اساس خصوصیات اخلاقی وی در ابتدای کودکی خصوصاً در سنین اولیه عمر پی ریزی می شود.حضانت، حراست و نگهبانی از گل باغ خانواده و پرورش و تربیت آن است. حضانت، پایه گذاری و مهندسی شخصیت خرد سال است، مهمترین مسئله در این زمینه، مسئله حضانت کودک است. حضانت مصدر است و در لغت به معنای حفظ و نگهداری، درکنار قرار گرفین کودک، پرورش و پرستاری کردن از کودک و در اصطلاح فقها ولایت بر تربیت کودک، حفظ و نگهداری و رعایت مصحلت اوست. این مسئله زمانی خود را نشان می دهد که کانون خانواده به دلایلی ازجمله طلاق یا فوت یکی از والدین از هم می پاشد و در اینجاست که ضرورت حضانت کودک و اولویت والدین مطرح می شود. اما ممکن است شخصی که حضانت کودک را به عهده می گیرد این وظیفه را به خوبی به انجام نرساند و از این حق سوء استفاده کرده و به ضرر کودک اقدام نماید مثل این که اقدام به آزار و اذیت کودک نماید یا مانع از تحصیل وی شود و ... که در این صورت این شخص (که هم شامل والدین می شود و هم اشخاص دیگر) به تعبیر فقهی آن حاضن دارای مسئولیت مدنی و کیفری و ضمانت اجراهایی از جمله سلب حق حضانت، محدودیت اعمال حق حضانت، زندان، حبس و... می باشد.